Çoğu hastada tedavisiz yakın izlem en iyi yaklaşım olsa da belli durumlarda tedavi kaçınılmazdır. Tedavi ve izlem planı yapılırken ailenin düşünce ve duyguları da dikkate alınmalıdır. Klinik olarak uygun olmayan yaklaşımlar için aileye yeterli bilginin de verilmesi gerekir.
Hemanjiyomların nasıl seyir göstereceği, bu tür etkilerin gelişme riskinin ne olacağı, erken müdahale ve tedavi gerekip gerekmeyeceği konuları her bebek için ayrıca değerlendirilmelidir. Bu nedenle hemanjiyomlu bebeklerin erken dönemde görülüp yakın izleme alınmaları gerekir. Hemanjiyoma yönelik girişim veya tedavi kararlarının hastanın ailesi ile beraber ayrıntılı tartışılarak alınması önemlidir.
Hızlı büyüyen ve sorun yaratan hemanjiyomlarda tedavi kararı zor olmaz. Daha az sorunlu görülen hemanjiyomlara nasıl yaklaşım yapılması gerektiği tartışmalıdır. Hemanjiyomların yerleşim yeri, büyüklüğü ve büyüme aşamasının değerlendirilmesi gerekir. Örneğin yüzde iz bırakma olasılığı sırttaki bir lezyona göre daha önemlidir.
Önceki yıllarda, kortikosteroidler denilen kortizon türü ilaçlar özellikle yaşamsal veya yapısal bozukluğa neden olan, çok büyük veya ciddi sorun yaratan hemanjiyomlar için olmak üzere, tedavide öncelikle kullanılmakta idi. Günümüzde bazı özel ve önemli durumlar dışında genellikle ilk tercih olarak kullanılmazlar.
Kortikosteroidlere yanıt oranı çoğalma evresindeki hızlı büyüyen hemanjiyomlarda genellikle yüksektir. Ancak çoğalma evresindeki tüm hemanjiyomlar için tedavi seçeneği olmayabilirler. Genellikle ağızdan prednizolon tercih edilir. Hemanjiyomun yanıtı olacaksa genellikle 2 hafta içinde etki ortaya çıkar. Kortikosteroidlerin bazıları daha önemli olmak üzere genellikle geçici olan yan etkileri olabilir.
Hemanjiyomun içine iğne ile kortikosteroid verilmesi göz hekimleri tarafından göz çevresi hemanjiyomları için kullanılabilir. Görmede tembellik veya kayıp yanında gözde şaşılık oranlarının bu enjeksiyonlar ile belirgin derecede azaldığı bildirilmiştir.
Bazı çocuklarda güçlü bir yeni damar oluşumu engelleyicisi olan İnterferon alfa kullanımı ile yüksek oranda gerileme sağlanabilmektedir.
Son yıllarda propranolol adı verilen ve aslında uzun yıllardır hipertansiyon tedavisinde sıkça kullanılan bir ilacın hemanjiyomlarda etkili şekilde gerileme sağladığı anlaşılmıştır. Günümüzde, yukarıda sayılan gerekçelerle tıbbi tedavi gereği görülen çocuklarda propranolol birçok merkezde ilk tedavi seçeneği olarak kullanılmaktadır.
İlacın ağızdan alınması, evde de ailenin kullanmaya devam edebilmesi ve çeşitli yayınlarda ciddi yan etkilerinin pek beklenmemesi nedenleriyle propranolol kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır.
Bu ilacın kullanımı ile ilgili olarak bazı ön tetkiklerin ve değerlendirmelerin yapılması ve uzman bir doktorun kontrol ve takibinde olunması gerekmektedir.
Beş yaş civarındaki çocukların yaklaşık yarısında halen belirgin hemanjiyom olabilir ve bu çocuklara girişim yapılıp yapılmaması konusu anaokulu öncesinde aile ile beraber etraflıca tartışılmalıdır.
Hazırlayan: Prof. Dr. Bilgehan YALÇIN