Soğuk algınlığı, genel olarak halk arasında gripal enfeksiyonlar ve sağlık çalışanları arasında da üst solunum yolu enfeksiyonları olarak adlandırılan enfeksiyon tablolarıdır. Çok farklı virüslerin genellikle neden olduğu bu tablolarda antibiyotiklerin etkinlikleri yokken, bu virüslere karşı direkt olarak etkili ilaçlarda bulunmamaktadır. Bu nedenle, soğuk algınlığı ilaçları genellikle hastaların şikayetlerini baskılamaya yönelik ilaçlardır ve soğuk algınlığının belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilirler.
Bu yazı, çocuklarda soğuk algınlığı ilaçlarının kullanımı ile ilgili genel bilgi verilmesi amaçlanmıştır. Ancak, unutulmaması gereken en önemli nokta bu ilaçların istenmeyen etkilerinin çok ciddi olabileceği ve bu nedenle de dikkatle kullanılmalıdır. Dört yaşından küçük çocuklarda kullanılmamalıdırlar.
Soğuk algınlığı ilaçları
Soğuk algınlığı ilaçları
Soğuk algınlığı ilaçları soğuk algınlığı kısaltmamakta ve iyileştirmemektedir.
Soğuk algınlıklarının çoğu 1-2 hafta içinde iyileşmektedir. Çocuklar, genellikle bu ilaçlara ihtiyaç duymadan iyileşirler.
Soğuk algınlığı ilaçları soğuk algınlığının semptomlarını tedavi etmezler baskılar ve çocuğun daha iyi hissetmesine yardımcı olabilir. Bunlar;
• Burun, boğaz ve sinüslerin iç yüzündeki ödemi azaltabilir.
• Burun akıntısı ve hapşırmayı azaltabilir.
• Solunum yollarından mukusu temizlemeyi kolaylaştırabilir.
• Öksürüğü azaltabilir.
Çoğu soğuk algınlığı ilacı aynı zamanda baş ağrısı, ateş ve ağrıları azaltmaya yardımcı olmak için asetaminofen (parasetamol) veya ibuprofen de içerir.
Genel olarak bu ilaçların 4 yaşından önce kullanılmaması gerekir. Küçük çocuklarda sıvı ilaçlar genellikle kendi ölçekleri ile verilir, fazla miktarda kullanılacak olurlarsa çok ciddi istenmeyen etkilere (yan etkilere) neden olabilirler.
Soğuk algınlığı ilaçları çok dikkatli kullanılmalıdır
Reçetesiz satılan soğuk algınlığı ilaçları ciddi yan etkilere neden olabilir;
• Nöbet, havale geçirme
• Kalp hızında artma, çarpıntı
• Bilinç kaybı
• Karaciğer yetmezliği ve beyin hasarı - Reye sendromu (çocuklarda aspirin veya aspirin içeren ilaçların kullanımında sıklıkla ortaya çıkar)
• Ölüm
Bazı ilaçlar çocuklara verilmemelidir veya sadece belirli bir yaştan sonra verilmelidir
• 4 yaşın altındaki çocuklara soğuk algınlığı ilaçları VERMEYİN.
• SADECE doktorunuz önerirse 4-6 yaş arası çocuklara soğuk algınlığı ilacı verin.
• İçerisinde birden fazla etkili madde olan ilaçları 6 yaşından küçük çocuklarınıza VERMEYİN, sadece doktorunuz önerir ise 12 yaşından küçük çocuklarda kullanın,
• Bir doktor tarafından önerilmedikçe, 6 aydan küçük çocuklara parasetamol veya ibuprofen VERMEYİN.
• Çocuğunuz 12-14 yaşından daha küçükse aspirin VERMEYİN.
Çok sayıda farklı ilaç almak da zarar verebilir. Soğuk algınlığı ilaçlarının çoğu, birden fazla etken bileşen içerir.
• Çocuğunuza birden fazla soğuk algınlığı ilaç vermekten kaçının. Aşırı doz ile ciddi yan etkilere neden olabilir.
• Bir soğuk algınlığı ilacının başka bir ilaçla değiştirilmesi etkisiz olabilir veya aşırı doza neden olabilir.
Çocuğunuz için soğuk algınlığı ilaçlarını doktorunuz önerdi ise, verilirken doz talimatlarını sıkı bir şekilde uygulayın.
Çocuğunuza doktorunuzun önerdiği soğuk algınlığı ilaçları verirken:
• Kendinize çocuğunuzun ilaca gerçekten ihtiyacı olup olmadığını sorun – bir soğuk algınlığı tedavi olmadan kendi kendine geçecektir. Bu ilaçlar sadece şikayetlerini baskılayacaktır, gerçekten bu baskılanmaya ihtiyaç var mı? Bir kez daha düşünün.
• Etiketi okuyun. Aktif bileşenleri ve etkinliğini mutlaka kontrol edin.
• Doğru doz kullanın- daha azı etkisiz olabilir, daha güvensiz olabilir. Fazla verildiğinde ise istenmeyen etkileri (yan etkileri) çok artabilir.
• Talimatları izleyin. İlacın nasıl verileceğini ve bir günde ne kadar verileceğini bildiğinizden emin olun.
• Sıvı ilaçlarla birlikte verilen enjektör veya ölçüm kabını kullanın. Evde kullanılan, yemek kaşıkları gibi diğer kaşıkları kullanmayın. Fazla veya az doz vermenize neden olabilir.
• Herhangi bir sorunuz veya endişeniz varsa, mutlaka eczacınıza veya doktorunuza danışın.
• Dört yaşından önce bu ilaçları vermeyin.
• Eğer çocuğunuzda olumsuz bir durum gelişirse mutlaka verdiğiniz soğuk algınlığı ilacının adını ve hatta kutusunu doktorunuza gösterin.
Bebekler ve küçük çocuklarda soğuk algınlığı semptomlarının hafifletilmesine yardımcı olmak için evde uygulanan bazı bakım ipuçlarını deneyebilirsiniz.
İlacı serin ve kuru bir yerde saklayın. Tüm ilaçları çocukların erişemeyeceği bir yerde saklayın.
Ne zaman doktora haber verilmeli
Eğer çocuğunuz şu durumlara sahipse doktorunuza başvurun;
• Ateş
• Kulak ağrısı
• Sarı yeşil veya gri mukus
• Yüzde ağrı veya şişlik
• Solunum problemleri veya göğüs ağrısı
• Belirtiler 10 günden uzun sürer veya zamanla kötüleşirse
Soğuk algınlığı hakkında daha fazla bilgi için ve çocuğunuza nasıl yardım edebileceğinizi öğrenmek için doktorunuzla konuşun
Soğuk algınlığı ilaçlarının Diğer isimleri
Reçetesiz satılan ilaçlar çocuklar; Asetaminofen - çocuklar; Soğuk algınlığı ve öksürük - çocuklar; Dekonjestanlar - çocuklar; Ekspektoranlar - çocuklar; Antitussif - çocuklar; Öksürük kesici – çocuklar
Prof. Dr. Hasan Tezer,
Prof. Dr. Ateş Kara
Kaynaklar
-American Academy of Pediatrics. Coughs and colds: medicines or home remedies? HealthyChildren.org website. Updated July 13, 2015.
-www.healthychildren.org/English/health-issues/conditions/chest-lungs/Pages/Coughs-and-Colds-Medicines-or-Home-Remedies.aspx. Accessed July 26, 2016.
-Cherry JD. The common cold. In: Cherry JD, Harrison GJ, Kaplan SL, Steinbach WJ, Hotez PJ, eds. Feigin and Cherry's Textbook of Pediatric Infectious Diseases. 7th ed. Philadelphia, PA: Elsevier Saunders; 2014:chap 7.
-Miller EK, Williams JV. The common cold. In: Kliegman RM, Stanton BF, St. Geme JW, Schor NF, eds. Nelson Textbook of Pediatrics. 12th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2016:chap 379.
-Reducing Fever in Children: Safe Use of Acetaminophen. US Food and Drug Administration. US Department of Health and Human Services. Updated June 16, 2016.
- www.fda.gov/ForConsumers/ConsumerUpdates/ucm263989.htm. Accessed June 28, 2016.